Chanuka - Święto odnowienia

Киевская еврейская мессианская община » Blog Archive » Chanuka – Święto odnowienia

Chanuka – Święto odnowienia

W kalendarzu żydowskim oprócz świąt, które Bóg nakazał Swojemu ludowi w Torze, są także takie, które się obchodzi na upamiętnienie ważniejszych wydarzeń, związanych z narodem w różnych okresach jego historii. Na ich temat są wzmianki w Biblii. Jednym z takich świąt jest Chanuka. Wzmianka o tym święcie występuje jeden raz z Nowym Testamencie w 10 rozdziale Ewangelii Jana w 22 wersecie : „Obchodzono wtedy w Jerozolimie uroczystość poświęcenia świątyni. Była zima”.

Żydowskie święta Biblijne są interesujące, ponieważ każde z nich mówi nam nie tylko o wydarzeniach z dawnej przeszłości, ale odnosi się do przyszłości. I każde z nich wskazuje na Mesjasza. I zwracając uwagę na te święta dzisiaj, możemy prawdziwie przeżywać ich znaczenie i sens.

Co ciekawego jest w Chanuce dla nas, żyjących w 21 wieku?

Bardziej szczegółowo na temat tamtego okresu i wydarzeń, mających wpływ na pojawienie się święta Chanuka, można się dowiedzieć z ksiąg Machabejskich, nie zaliczanych do podstawowego kanonu Biblii. Pokrótce sytuacja przedstawiała się następująco. Po powrocie z niewoli babilońskiej i odbudowaniu Świątyni i murów Jerozolimy minęło niewiele ponad sto lat, kiedy Aleksander Macedoński podbił wiele ziem i krajów, w tym także ziemie Izraela. Po jego śmierci Palestyna była rządzona przez Antiocha IV Epifanesa (gr.„Bóg Objawiony ”). W swoim okrucieństwie Antioch zdecydował raz na zawsze położyć kres religii żydowskiej. Polecił ustawić w Świątyni Jerozolimskiej posąg Zeusa i nakazał Żydom czcić go, a także publicznie ogłosił się bogiem. Dla Żydów, których życie związane było bezpośrednio ze Świątynią, to oznaczało katastrofę. Wszakże Świątynia była tym miejscem, które Bóg wyznaczył po to, aby każdy człowiek jako jednostka i jako cały naród mógł spotykać się z Bogiem, przeżywać Jego obecność, zjednoczenie z Nim i ze sobą nawzajem.

Ale wśród Żydów było wielu zwolenników nowego, modnego nurtu. Zaczęto ich nazywać „hellenistami”. Warto podkreślić, że Żydzi — helleniści na przestrzeni prawie pół wieku, ( pod ochroną obcych wojsk) byli przekaźnikami greckich wpływów w środowisku swojego narodu; to oni budowali gimnazjony, urządzali orgie, oddawali cześć greckim bogom i wyśmiewali jako „niepostępowych konserwatystów” tych wszystkich, którzy dalej podążali drogą żydowskiej tradycji.

Helleniści doskonale wiedzieli jak uzasadnić teoretycznie swoje działania. Twierdzili, że przyjęcie greckich norm życia przez Żydów, otworzy im drogę do „rodziny narodów świata”; argumentowali, że grecka cywilizacja jest bardziej rozwinięta i lepiej będzie dla Żydów, jeżeli staną się częścią kultury hellenistycznej – kultury „narodowościowej” – w formie i „wszechludzkiej” – w treści , kultury scalającej cały świat, dającej swoim zwolennikom poczucie bycia „obywatelem świata” i jawiącej się im jako „ukoronowanie cywilizacji i postępu”.

W tamtym czasie , w niewielkiej miejscowości Modi’in mieszkał starzec, kapłan Matatiachu Hasmonejczyk. Miał pięciu synów o imionach : Johanna, Szymon, Juda , Eliezer i Jonathan. Pewnego dnia do ich wioski przyszli żołnierze imperatora i postawili posąg Antiocha, nakazując wszystkim mieszkańcom oddawać mu cześć jak Bogu. Ale Matatiachu i jego synowie nie podporządkowali się rozkazowi i wraz z całą ludnością wioski uciekli w góry.

Tak rozpoczęło się powstanie przeciwko Antiochowi. Garstka tych dzielnych śmiałków szybko przeobraziła się w prawdziwe wojsko. Po roku od rozpoczęcia powstania stary Matatiachu zmarł, i na czele powstania stanął jego syn Juda Machabeusz –zwany przez naród Makabi – Młot. W czasie trzech lat Juda Makabi całkowicie rozgromił greckich najeźdźców w pobliżu Jerozolimy i otworzył drogę do stolicy.

25-go dnia zimowego miesiąca Kislew 164 roku p.n.e. Juda wkroczył do wyzwolonej Jerozolimy. Żydzi przybili do Świątyni, gdzie zamiast ołtarza stał posąg Zeusa i spostrzegli, że wszystko wokół zostało roztrzaskane. Żydzi wyrzucili bożka ze Świątyni i przystąpili do czyszczenia i napraw. Kiedy wszystko było gotowe do Świątyni przyniesiono zwoje Tory i inne poświęcone i niezbędne do służby przedmioty. Pozostało jedynie zapalić świątynny świecznik — menorę, ale w Świątyni nie znaleziono oliwy do świecznika. Żydzi znaleźli zapieczętowany przez kapłana dzban z oliwą, której wystarczyłoby tylko na jeden dzień. Kapłani postanowili wlać olej do menory i wydarzył się cud : świecznik palił się przez całą noc i nie zgasł. Drugiego dnia także się palił i trzeciego i czwartego… I ósmego dnia ogień nie zgasł. I podczas święta Chanuki zapala się chanukiję, która ma 9 świec, a nie 7 tak jak tradycyjna menora. To święto zostało ustanowione na pamiątkę chwalebnego zwycięstwa nad profesjonalną, wielką liczebnie grecką armią, małej grupki ludzi, która pozostała wierna przymierzu z Bogiem, na pamiątkę poświęcenia Świątyni i cudu palenia się oliwy.

W żydowskich modlitewnikach zachował się tekst modlitwy „Al hanisim”, który jest odczytywany w czasie Chanuki. Ta modlitwa powstała w epoce Hasmonejczyków i jest ona jedynym źródłem tekstowym, pozwalającym nam zobaczyć, jak Żydzi postrzegali Chanukę w tamtym czasie.

To jest tekst tej modlitwy: «Dziękujemy Ci za cuda i zbawienie, które przyniosłeś ojcom naszym w owych pamiętnych dniach. Było to za dni arcykapłana Matatiachu, syna Jochanana, z rodu Hasmonejczyków i jego synów. Powstało niegodziwe królestwo greckie przeciwko narodowi Twemu, Izraelowi, i zmuszało ich, by poniechali nauki Twojej i przekroczyli przykazania Twoje. Ty zaś w Swoim miłosierdziu wielkim stanąłeś po ich stronie w niedoli, walczyłeś w ich obronie i oddałeś silnych w ręce słabych, licznych w ręce garstki, niegodziwych w ręce sprawiedliwych. Imię Twoje stało się wielkie na całym świecie a ludowi Swemu, Izraelowi, przyniosłeś zbawienie. Wtedy przybyli synowie Twoi do świątyni, oczyścili ją i zapalili świecznik w Przybytku Twoim Świętym. Na pamiątkę tego cudu ustanowili osiem dni Chanuki, by chwalić i wielbić Wielkie Imię Twoje».

Zastanawiając się nad wydarzeniami, które doprowadziły do Chanuki i rozpatrując samo święto , możemy dzisiaj wyciągnąć bardzo ważne lekcje dla siebie. Czasy, w których żyjemy, oferują nam jako wierzącym bardzo wiele kompromisów. Niepostrzeżenie miejsce oddawania czci Bogu w świątyni, którą jest każdy z nas, może stać się miejscem oddawania czci bożkom — w pierwszej kolejności własnemu „ja”. I dziś dla każdego kto uważa siebie za osobę będącą w przymierzu z Bogiem Izraela, jest ważne aby pozwolić Bożemu światłu, światłu Mesjasza rozświetlić wszelką ciemność w naszej duszy, aby przyszło prawdziwe odnowienie i oświecenie, oddzielenie od tego świata dla Boga, zarówno w życiu pojedynczego człowieka jak i w całym Ciele Mesjasza.

„A Jezus znowu przemówił do nich tymi słowy: Ja jestem światłością świata; kto idzie za mną, nie będzie chodził w ciemności, ale będzie miała światłość żywota”. (Johanan – Ewangelia Jana 8:12)

I tak jak wówczas Chanuka zapowiadała pierwsze przyjście Mesjasza i cud duchowy, tak i dziś chanukowe odnowienie i oświecenie Bożego domu, którym jesteśmy my wszyscy, pozostaje jednym z warunków powrotu Mesjasza w chwale.